दिगु द्यःया देगः (कुल देवता घर) जीर्णोद्धार सम्पन्न : पूर्खाको विरासत जोगिएकोमा गुठियार खुशी

काठमाडौँ । लैनचौरमा रहेको दिगु द्यःया देग (कुल देवताको घर) जीर्णोद्धार सकिएको छ । काठमाडौँ महानगरपालिकाको वडा नम्बर २६ ले उपभोक्ता समितिमार्फत जीर्णोद्धार सम्पन्न गराएको हो । २०८१ बैशाखबाट थालिएको जीर्णोद्धारको काम सकिएपछि बैशाख १३ गते शनिवार अमृत कालको शुभमुहुर्त पारेर महानगरपालिकाको सुशासन समितिका संयोजक एवं वडा नम्बर २६ का अध्यक्ष ख्यामराज तिवारीले शिलापत्र अनावरण गर्नुभयो । 

यो कुलदेवता घर, महानगरपालिकाको वडा नं. १७ थँहिटी, क्वाबहालको लघःछे टोलका आदिबासी ज्यापू समुदायको हो । यसको लागत करिब २० लाख रुपैयाँ हो । मुल सडकको बिचमा रहेकोले कुनै समय सडक विस्तारका क्रममा यसलाई हटाएर देवता रहेको स्थानमा पनि सडक बनाउने योजना अगाडि सारिएको थियो । परम्परादेखि मानी आएको देवस्थानलाई अन्यत्र सार्न नहुने, यसबाट अनिष्ट सिर्जना हुने भन्दै स्थानीय समुदायबाट विरोध भएपछि देवघर स्थानान्तरण हुनबाट रोकिएको थियो । 

पुनःनिर्माणका क्रममा केशरमहलबाट नारायणहिटी पर्खालहुँदै सोह्रखुट्टेतर्फ लाग्ने चोकबाट लैनचौर फुटबल ग्राउण्ड नजिकसम्म आइल्याण्ड निर्माण गरिएको छ । आइल्याण्डको मध्य भागमा देवघर बनाइएको छ । आइल्याण्डमा गमलामा फूल राखेर सजावट गरिएको छ । मन्दिर तले शैलीमा बनाइएको छ । देवस्थल भने सडक सतहभन्दा केही तल छ ।  

देवघर शुभारम्भ गरिसकेपछि वडाध्यक्ष तिवारीले वडाबाट सम्पदा पुनःनिर्माणका लागि आधा दर्जन ठूला योजना कार्यान्वयनमा रहेको जानकारी दिनुभयो । ‘ठमेलको गाःहिटी, भगवान वहाल, लैनचौरमा २ वटा ढुङ्गेधारा, कपुरधारामा २ वटा ढुङ्गेधारा, गल्कोपाखामा एउटा ढुङ्गेधारा पुननिर्माण भइरहेका छन् ।’ तिवारीले भन्नुभयो, ‘मौलिक र ऐतिहासिक यस्ता सम्पदा क्षेत्र र पर्यटकीय स्थान ठमेलको अभिन्न सम्बन्ध छ ।’

मन्दिर पुनःनिर्माण समितिका अध्यक्ष महेन्द्रराज डंगोल भन्नुहुन्छ, ‘आदिबासी ज्यापू कुलका देवताको मन्दिर पुनःनिर्माणमा वडाले प्रदान गरेको तत्परताबाट समयमा पुनःनिर्माण सम्पन्न हुन सकेको हो । यसबाट परम्परादेखि चलिआएको मान्यता बचाउन ठुलो मद्दत पुगेको छ ।’

कार्यक्रममा ज्यापू संस्कृति विकास कोषका अध्यक्ष मंगलकृष्ण सिंह, महागुथि नेपाःका अध्यक्ष सत्यनारायण डंगोल, महागुथि नेपाःका महानगर समितिका अध्यक्ष पञ्चनारायण महर्जन, लघःछे नास पुचका अध्यक्ष सुकुकाजी महर्जनसहितका सरोकारवालाले प्राचीन र मौलिक स्थान बचाउन, संरक्षण र प्रवर्धन गर्न महानगरपालिकाबाट निरन्तर सहयोग प्राप्त भइरहने अपेक्षा व्यक्त गर्नुभयो ।  

शिलापत्र अनावरण अघि पुनःनिर्माणका क्रममा भएको गल्तीप्रति क्षमा पूजा गरिएको थियो । त्यस क्रममा परम्परागत टोलका अध्यक्ष, थाकुली, मुगुरुसहित संघसंस्थाका प्रतिनिधिहरु सहभागी हुनुहुन्थ्यो ।