वि.सं.: २०८२, मंसिर ६ शनिबार
इ.स.: 2025 November 22,SATURDAY
वि.सं.: २०८२, मंसिर ६ शनिबार
काठमाडौँको ग्वलः दे (ग्वल देश) को नवाली टोलमा पुनःनिर्माण भइरहेको लिच्छविकालीन ‘नासः द्यः छेँ’ (नित्यनाथ सत्तल) मा नित्यनाथको निराकार प्रस्तर मूर्ति पुनःस्थापना गरिएको छ । निर्माणाधीन मन्दिरमा बिहीबार एक विशेष समारोहका बिच विधिपूर्वक पूजाआजा गरी मूर्तिलाई आसनमा पुनःस्थापना गरिएको हो । नित्यनाथको पूजाआजा र आराधनाका लागि विहीबार विशेष दिन मानिन्छ । त्यसैले मन्दिर शिलान्यास कार्य पनि २०८१ फागुन ८ गते बिहीबारकै दिन गरिएको थियो ।
महानगरपालिकामा बसोबास गर्ने हातमा केही न केही सिप भएका महिलाहरुले अब खाली बस्नु नपर्ने बताउँदै काठमाडौँ महानगरपालिकाका उपप्रमुख सुनिता डंगालले, महिला उद्यमशीलता सम्बन्धी नीतिगत प्रबन्ध गरिने बताउनुभएको छ । बिहीबार महानगरपालिकाको सभा कक्षमा सामाजिक विकास विभागले आयोजना गरेको महिला समूह, समित र सशक्तिकरण विषयक अन्तरक्रियामा उहाँले यस्तो बताउनुभएको हो । उद्यमशीलतासँग सम्बन्धित एक वडा एक नमूना कार्यक्रमले नतिजा प्रदान गर्न थालेको बताउँदै उहाँले महिला समूहहरुलाई पनि उद्यमी बनाउने आफ्नो लक्ष्य रहेको बताउनुभयो ।
भूकम्पले भत्किएका तथा जीर्ण भएका सम्पदामध्ये थापाथली - टेकु दोभान नदी किनाराका सम्पदाहरुको ३ चरणमा पुनःनिर्माण गरिएको छ । एशियन विकास बैङ्कको ऋण सहायताबाट अधिकार सम्पन्न बागमती सभ्यता एकीकृत विकास समितिले नदी सुधार परियोजना कार्यान्वयन गरिएको परियोजनामा जीर्ण सम्पदाको पुनःनिर्माण, सवलीकरण (रेक्टोफिटिङ्), मर्मत सम्भार तथा सौन्दर्य वृद्धि गरिएको छ । यसमा लागतको ५० प्रतिशत नेपाल सरकारले व्यहोरेको छ । बाँकी ५० प्रतिशत एशियाली विकास बैङ्कको ऋण सहयोग हो । यसअन्तर्गत पहिलो चरणमा ११ वटा र दोस्रो चरणमा १३ वटा संरचना पुनःनिर्माण सकेर गुठी संस्थानलाई हस्तान्तरण भइसकेका छन् ।
काठमाडौँ महानगरपालिकाको अनुगमन समितिले आज वडा नं. २३ ले गरिरहेको जुद्ध बारुण यन्त्र कार्यालयको सवलीकरण (रेक्टोफिटिङ् एण्ड मेन्टिनेन्स) र वडा नम्बर २६ मा जडान गरिएको अण्डरग्राउण्ड फायर ड्राइराइजर कार्यको अनुगमन गरेको छ । अनुगमनका क्रममा निर्माण प्रक्रिया, निर्माण सामग्री र शैलीलगायत प्राविधिक र गुणस्तरको पक्ष हेरिएको थियो । बारुण यन्त्र कार्यालयको शैली, तत्कालीन निर्माण सामग्री जस्ता पक्षमा जानकारी लिएपछि समितिका संयोजक एवं महानगरपालिका उपप्रमुख सुनिता डंगोलले, निर्माण कार्य गर्ने पक्षले मापदण्ड र प्रक्रिया पालना गर्ने हो भने अनुगमन कार्यबाट डराउनु नपर्ने बताउनुभयो । ‘अनुगमनमा टोलीँ आउनुलााई कारवाही जस्तो मान्नु हुँदैन । यो सुधार गर्ने अवसर दिने संयन्त्र पनि हो ।’ उहाँले भन्नुभयो, ‘अनुगमनको त्रास त गलत नियत राख्नेहरुलाई मात्र हुन्छ । विधि, प्रक्रिया र मापदण्डको पूर्ण पालना गर्नेका लागि अनुगमन आफ्नो क्षमता देखाउने अवसर हो ।’
नागरिकका दैनिक जीवनसँग जोडिएका र आम सरोकारसँग सम्बन्धित योजना कार्यान्वयनलाई थप प्राथमिकता दिन स्वास्थ्य, शिक्षा, रोजगारीको प्रवर्धन, वातावरण सुधार र पूर्वाधारका कार्यक्रमलाई महानगरपालिकाले गौरवको योजनाका रुपमा राखेको छ । यस्तै आम नागरिकको प्रत्यक्ष चासोका रुपमा रहेका निरन्तर सञ्चालन हुने कार्यमध्ये प्राथमिकतामा राख्नु पर्ने कार्यक्रमलाई स्वर्णिम योजनाका रुपमा राखिएको छ । कतिपय योजना निर्माण सम्पन्न भइसके पछि त्यसको मर्मत गरे मात्र पुग्छ । कतिपय योजनालाई निरन्तर चलाउनु पर्छ । यो कामलाई व्यवस्थित गर्न, नतिजामा पुर्याउन सूचकका आधारमा मापन गर्न सकिने बनाउन योजना वर्गीकरण गरिएको हो । महानगर गौरवका योजना ११ वटा र स्वर्णिम योजना ३० वटा छन् । यी योजनाहरु पहिलो पटक १३ औँ नगर सभाको अधिवेशनमा विनियोजन वियेधकमार्फत पेश भएका थिए ।
३ वर्षमा महानगरपालिकाले पहिलो चौमासिकमा गरेको खर्चलाई तुलना हेर्दा २०८०/०८१ मा १२.९ प्रतिशत, २०८१/०८२ मा १२.३४ प्रतिशत र यस वर्ष १२.९४ प्रतिशत खर्च भएको देखिन्छ ।
पार्क बनाउन लागिएको जमिनको क्षेत्रफल ५ रोपनी १० आना २ पैसा अर्थात २ हजार ८८० वर्गमिटर छ । उद्यान तथा हरियाली प्रवर्धन आयोजनाले कार्यान्वयन गरेको यस कामका लागि बोलपत्र आव्हानबाट १२ वटा कम्पनीले आवेदन दिएका थिए । यसमध्ये हान्स-चपुर ज्वाइन्ट भेन्चरले जिम्मेवारी पाएको छ । पार्क निर्माणको लागत अनुमान भ्याट र पीएससहित २ करोड ८१ लाख ४० हजार रुपियाँ थियो । कार्यादेश रकम भ्याट र पीएसबाहेक १ करोड ८८ लाख ९१ लाख रुपियाँ हो । निर्माण पक्षलाई कार्तिक १८ गते कार्यादेश दिइएको छ । निर्माण अवधि २०८३ कार्तिक १८ गतेसम्म रहेको छ । पार्कभित्र खुला व्यायामशाला हुनेछ । १२८ वर्गमिटर क्षेत्रफलको व्याटमिन्टन कोर्ट हुनेछ । ९२८ दशमलव ५३ वर्गमिटरको फुटसल मैदान हुनेछ ।
चालु आर्थिक वर्षको कार्तिक मसान्तसम्ममा काठमाडौँ महानगरपालिकाले ३ अरब २२ करोड ४१ लाख २५ हजार १४९ रुपियाँ राजस्व संकलन गरेको छ । यही अवधिमा गएको वर्ष ३ अरब १६ करोड ७६ लाख १४ हजार ६५७ रुपियाँ संकलन भएको थियो । यसरी हेर्दा गएको वर्षको तुलनामा चालु आर्थिक वर्षको यस अवधिमा ५ करोड ६५ लाख १० हजार ४९२ रुपियाँ बढी राजस्व संकलन भएको छ । गएको वर्ष १२ अरब ९० करोड ६३ लाख २५ हजार रुपियाँको लक्ष्य निर्धारण गरिएको थियो । यस वर्षको १५ अरब ११ करोड ४३ लाख ४१ हजार असुली हुने प्रक्षेपण गरिएको छ ।