वि.सं.: २०८२, मंसिर ११ बिहीबार
इ.स.: 2025 November 27,THRUSDAY
वि.सं.: २०८२, मंसिर ११ बिहीबार
लेजर सिग्नल प्रयोग गरेर सुक्ष्म थ्रीडी नक्सा र डिजिटल ट्वीन बनाउने विधि लाइडार हो । भौगोलिक सतह, सरचना र वातावरणका विभिन्न बस्तुहरुको उच्च सटीक दूरी नाप, थ्रीडी मोडलिङ्, भू-आकृति विवरण प्राप्त गर्न तथा विश्लेषण गर्न (लाइडार) प्रविधिको प्रयोग हुने गरेको बताउँदै प्रविधि महाशाखा प्रमुख अशोक श्रेष्ठले भन्नुभयो, ‘सहरी योजना, नक्साङ्कन, पूर्वाधार निर्माण, वातावरण तथा सम्पदा क्षेत्रको निगरानी र व्यवस्थापन, विपद व्यवस्थापन, स्मार्ट सिटीको विकास जस्ता कामका लागि महानगरपालिकाले प्रविधि प्रयोगमा ल्याउन सक्ने सम्भावना छ ।’ कार्यक्रममा प्रस्तुतिकरण गर्दै, जियोमेटिक्स इञ्जिनियर कविराज रोकायाले यो प्रविधिबाट २ सेन्टिमिटरसम्मका वस्तुहरुको स्पष्ट नक्साङ्कन र नाप गर्न सकिने बताउनुभयो । ‘संरचना, अवस्थिति, वस्तु र अवस्थामा आएको परिवर्तनलाई टाइम सिरिज चेन्जेजबाट तुलना देखाउन सकिन्छ । सम्पदा निर्माण गर्ने व्यक्ति सकिँदै गएका छन् । सहरी विकास, सम्पदाको उपयोग, मौसम जस्ता कारण सम्पदा पनि परिवर्तन भएका छन् ।
महानगरबासीलाई विद्युतीय सेवा सम्बन्धी काम गर्न सक्ने बनाउन, यस्तो सेवा लिँदा हुन सक्ने इन्टरनेटजन्य असुरक्षाबाट बचाउन डिजिटल साक्षरता सम्बन्धी प्रशिक्षण कार्यक्रम प्रारम्भ गर्ने काठमाडौँ महानगरपालिकाको सूचना प्रविधि समितिले निर्णय गरेको छ । आज समितिका संयोजक एवं प्रवक्ता नविन मानन्धरको अध्यक्षतामा बसेको बैठकले, प्रविधिको बढ्दो प्रयोगलाई उपयोगी काममा प्रयोग गराउन तथा प्रविधिजन्य जोखिमबाट बचाउन यसप्रकारको प्रशिक्षण सञ्चालन गर्ने निर्णय गरेको हो । ‘प्रविधिको प्रयोगसँगै इन्टरनेटको सही उपयोग र आधारभूत डिजिटल सुरक्षाका बारेमा हरेक व्यक्तिलाई थाहा हुनुपर्छ ।’ प्रवक्ता मानन्धरले भन्नुभयो, ‘प्रविधिको उपयोगले जीवनलाई जति सहज बनाउँछ, चलाउँदा ख्याल गरिएन भने जोखिम पनि उत्तिकै बढाउँछ । प्रविधिको सही प्रयोगबाट सेवामा सहज पहुँच बढाउन र यसमा हुन सक्ने जोखिमबाट महानगरबासीलाई बचाउन प्रशिक्षण चाहिएको हो ।’
काठमाडौँ महानगरपालिकाको विपद व्यवस्थापन विभागले पञ्चकुमारी मार्ग जनगोरेटोमा विछ्याइएको ड्राइराइजर प्रणालीको सफल परीक्षण गरेको छ । वडा नम्बर ३० मा पर्छ । प्रणाली परीक्षणका लागि खटिएका काठमाडौँ बारुण यन्त्र कार्यालयका अग्नि नियन्त्रक र महानगर प्रहरी बलबाट खटिएका जनशक्तिले ३ हजार लिटर र ३ हजार ५ सय लिटर पानी भण्डारण क्षमता भएका २ वटा दमकलको प्रयोग गरेका थिए । त्यस क्रममा जनप्रतिनिधि, विभागका अधिकारी र स्थानीयबासीले परीक्षणको अवलोकन गरेका थिए ।
अहिलेसम्म कुल राजस्वमा २२ प्रतिशत र आन्तरिक राजस्वमा २० प्रतिशत लक्ष्य हासिल भएको छ । यस वर्षका लागि लक्ष्य राखिएको १५ अरब ११ करोड ४३ लाख रुपियाँमा मंसिर ७ गतेसम्ममा ३ अरब ३७ करोड २३ लाख रुपियाँ संकलन भइसकेको छ । गएको यही यसै दिनसम्ममा ३ अरब २६ करोड २२ लाख ६० हजार रुपियाँ राजस्व संकलन भएको थियो । यसरी गएको वर्षको तुलनामा यस वर्ष मंसिर ७ गतेसम्ममा ११ करोड १ लाख २६ हजार रुपियाँ वढी राजस्व संकलन भएको छ ।
भवन निर्माणका लागि बेसमेन्ट खन्दा निर्माण पक्षले सुरक्षा उपाय नअपनाएका कारण आफ्नो घर चर्केको, घर नै कोल्टिएको, घरमा बस्न असुरक्षा भएको कारण जनाउँदै महानगरपालिकाको सहरी व्यवस्थापन विभागमा क्षतिपूर्तिको मागसहित उजुरी दिने छिमेकीको संख्या बढ्न थालेको छ । भवन नक्सा स्वीकृत गर्दा नै यस प्रकारको काम गर्दा सुरक्षा उपायको बलियो प्रबन्ध गर्न, छिमेकीलाई असर नगर्न घरधनीले प्रतिवद्धता गर्नुपर्छ । तर, कागजमा गरिएको प्रतिवद्धता फिल्डमा पूरा नगर्दा, लापर्वाही पूर्ण काम गर्दा समस्या बढ्न थालेको हो । महानगरपालिकाको भवन व्यवस्था समितिले यस विषयमा छलफल गर्दै प्रचलित कानुनको प्रतिवद्धताका साथ कार्यान्वयन गर्न भवन निर्माण पक्षलाई आग्रह गरेको छ ।
कार्तिक १४ गतेदेखि अहिलेसम्म काठमाडौँ महानगरपालिकाले २ हजार ८३ वटा सामुदायिक कुकुरको बन्ध्याकरण गरिसकेको छ । पशुकल्याणमा काम गर्ने विभिन्न ५ वटा संघसंस्थासँगको सहकार्यमा बन्ध्याकरणको काम भइरहेको हो । कृषि तथा पशुपन्छी विभागका प्रमुख नुरनिधि न्यौपानेका अनुसार बन्ध्याकरण प्रक्रियाको महानगरपालिकाले अनुगमन गर्ने गरेको छ । ‘यस क्रममा अहिलेसम्म पशु पक्रने, बन्ध्याकरण गर्ने, त्यसपछि आराम गराउने र पूर्ववत् स्थानमा पुनःस्थापित गराउने प्रक्रियामा पशु कल्याणलाई ध्यान दिइएको पाएका छौँ ।’ न्यौपानेले भन्नुभयो, ‘प्रक्रियामा पशुहरुलाई कुनै पनि प्रकारको पीडा हुँदैन । कुकुरलाई बन्ध्याकरण गरिसकेपछि २४ घण्टा निगरानीमा राख्ने गरिएको छ ।’ अपरेसनपछि समुदायमा पुनःस्थापना गरिएको एउटा कुकुरको गाडीको ठक्करबाट मृत्यु भएको छ ।
शुक्रबार वसन्तपुरमा रहेको जीवित देवी श्रीकुमारीको वासस्थानबाट चोरिएको तोरण पुनःस्थापित गरिएको छ । तोरण पुनःस्थापित गराउने सम्बन्धमा मंसिर १ गते महानगरपालिकाका उपप्रमुख सुनिता डंगोलको अध्यक्षतामा बसेको बैठकले निर्णय गरेको थियो । वि. सं. २०५६ सालतिर चोरिएको तोरण संयुक्त राज्य वेलायतको बाराकाट संग्रहालयमा भेट्टाइएपछि फिर्ता गरेर राष्ट्रिय संग्रहालय छाउनीमा राखिएको थियो ।
काठमाडौँको ग्वलः दे (ग्वल देश) को नवाली टोलमा पुनःनिर्माण भइरहेको लिच्छविकालीन ‘नासः द्यः छेँ’ (नित्यनाथ सत्तल) मा नित्यनाथको निराकार प्रस्तर मूर्ति पुनःस्थापना गरिएको छ । निर्माणाधीन मन्दिरमा बिहीबार एक विशेष समारोहका बिच विधिपूर्वक पूजाआजा गरी मूर्तिलाई आसनमा पुनःस्थापना गरिएको हो । नित्यनाथको पूजाआजा र आराधनाका लागि विहीबार विशेष दिन मानिन्छ । त्यसैले मन्दिर शिलान्यास कार्य पनि २०८१ फागुन ८ गते बिहीबारकै दिन गरिएको थियो ।