किताबका पानामा पढ्दै गरेका व्यक्ति नै पढाउन आउँदा विद्यार्थीहरु हर्षित

काठमाडौँ । आफूले किताबमा पढिरहेका व्यक्तित्व ‘बिबिसि मास्टर सेफ विजेता’ सेफ सन्तोष शाह आफ्नै कक्षा कोठामा भेटिएपछि जनप्रभात माध्यमिक विद्यालयको कक्षा कोठामा भेला भएका विद्यार्थीहरुले व्यवहारिक सिकाइ गर्न पाएका छन् । महानगरपालिकाले दशैँ तिहारका बिचमा हुने छुट्टीका समयमा शैक्षिक नतिजा सुधारका लागि आयोजना गरेको ‘फेस्टिभल क्याम्पको’, उत्प्रेरणात्मक कक्षा ‘प्रभावशाली व्यक्तित्वसँग साक्षात्कार’ कार्यक्रममा विद्यार्थीहरुसँग अन्तरक्रिया गर्न उहाँ विद्यालयमा पुग्नुभएको थियो । उहाँसँगै ‘द ग्रेट व्रिटिस वेक अफ’ प्रतियोगिताको २०२४ का विजेता सेफ नारायण श्रेष्ठ पनि हुनुहुन्थ्यो । उहाँहरु दुवै जनाले शिक्षा, सिप र नतिजा प्राप्त गर्न आफूले गरेका प्रयासका सृङ्खला सुनाउँदै, विद्यार्थीहरुलाई वृत्ति विकासको आधारभूत आयामका बारेमा जानकारी गराउनुभएको थियो । 

कक्षामा उहाँहरुका कुरा विद्यार्थीहरुले ध्यानपूर्वक सुने । त्यसपछिको अन्तरक्रियामा सोध्न मन लागेको कुरा सोधे । आफूले सोधेका प्रश्नको जवाफ पाएपछि प्रतिक्रिया दिँदै उनीहरुले भने, किताबमा पानामा पढ्नु पर्ने व्यक्ति आफ्नै कक्षा कोठामा आएपछि हामीले अक्षर पढ्नु नपर्ने भयो । वास्तविक ज्ञान प्राप्त गर्न पायौँ । कितावमा लेखिएभन्दा धेरै जान्न र बुझ्न पायौँ । यो हाम्रा लागि ठूलो अवसर हो । हामी भाग्यमानी पनि हौ किनभने हामीजस्तै कक्षा १० मा पढ्ने सबै विद्यार्थीले यस्तो अवसर पाउन सकेका छैनन् ।  

कक्षामा शाहले भन्नुभयो, ‘किताब (परीक्षा)मा असफल भएर केही हुँदैन । जीवनमा भने असफल हुनुहुँदैन । मेरो अनुभव यही हो । म पढाइमा उति तेज थिइन । यति भएर पनि मैले खाना बनाउने कलाको विश्व स्तरीय प्रतिस्पर्धामा उत्कृष्ट स्थान प्राप्त गर्न सकेँ ।’ शाहले भन्नुभयो, ‘यसो भनेर तपाईँहरुलाई किताब नपढ्नोस् भनेको होइन । असफल भए पनि हुन्छ भनेको होइन । कहिलेकाहीँ सोचेको जस्तो नतिजा नआउन सक्छ । कुनै एउटा विषयले आफूलाई कमजोर छु कि जस्तो अनुभूति गराउन सक्छ । यसबाट निराश हुनुहुँदैन, निरन्तर प्रयासले सफल हुन सकिन्छ, भन्न खोजेको हो । कुनै विषयमा आफूलाई कमजोर महसुस भएको छ भने त्यो कमजोरीलाई महत्व नदिनु भन्न खोजेको हो । तपाईँसँग एउटा विषयमा कमजोरी हुन सक्छ । जीवनलाई उच्च स्थानमा पु¥याउने अन्य क्षमता हुन सक्छन् । त्यो सामथ्र्य भएको गुण चिन्नु, भन्न खोजेको हो ।’

आफ्नो बाल्यकाल र त्यसबेलाको अभावको कथा सुनाउँदै उहाँले भन्नुभयो, ‘मैले ११ वर्ष उमेरमा चप्पल लगाउन पाएको हो । यति भनेपछि मैले प्राथमिक शिक्षा प्राप्त गर्ने बेला कस्ता अवसर पाएँ भन्ने थप उदाहरण दिनै पर्दैन । तपाईँहरुलाई आफू जेमा कमजोर छु जस्तो लाग्छ । त्यसलाई छाडिदिनु । जेमा बलियो छु जस्तो लाग्छ, त्यसलाई दृढताका साथ अगाडि बढाउनु । लक्ष्यमा पुग्न कठिन छैन ।’

सेफ सन्तोष शाहका बारेमा कक्षा १० को अंग्रेजी विषयको पाठ्यपुस्तकमा रिडिङ् एक्टिभिटिज (पठन क्रियाकलाप)अन्तर्गत ‘यु इन्स्पायर अदर्स वाइ लर्निङ्, नट वाइ टिचिङ्’ शीर्षकमा प्रश्नोत्तर राखिएको छ । यसमा उहाँको जन्मस्थान सिराहादेखि संयुक्त राज्य वेलायतको लण्डनमा आयोजना भएको ‘मास्टर सेफ : द प्रफेसनल्स २०२०’ मा प्राप्त उपाधि सम्मको यात्रा र सफलता, नेपाली खानाका परिकारको व्यापारिक सम्भावनाका विषय राखिएका छन् ।

अन्तरक्रियाका क्रममा सेफ श्रेष्ठले ठूलो ठाउँमा पुग्न सानो ठाउँबाट यात्रा थाल्नु पर्ने बताउँदै भन्नुभयो, ‘म २०१४ मा होटल पोर्टर (होटलमा भाँडा माझ्ने) कामका लागि दुवइ गएको थिएँ । त्यसको १ वर्षपछि पोर्टरकै रुपमा कतार गएँ । म भाँडा माझ्ने काममा गए पनि बाल्यकाल देखि नै पेस्टी बनाउनमा म केही गर्न सक्छु भन्ने थियो । मलाई यो एकदम राम्रो लाग्थ्यो । मैले नेपालमा पढ्न पाइन । यदि पढ्न पाएको भए, यस अघि नै प्रतिस्पर्धामा भाग लिन पाउँथे । मैले २०१५ मा पहिलो पटक केक बनाएको हो । त्यसपछि प्रतिस्पर्धामा पुग्न करिब ९ वर्ष लाग्यो ।’

उहाँले, आफ्नो सफलताको यात्रा सुनाउँदै, लक्ष्य प्राप्त गर्न समय लाग्न सक्ने बताउँदै, अहिलेको अहिले ठूलो ठाउँमा पुग्नेभन्दा सानो ठाउँबाट काम थालेर सिक्दै ठुलो ठाउँमा पुग्न उत्प्रेरित गर्नुभयो । 

महानगरपालिकाले सामुदायिक विद्यालयको कक्षा १० मा अध्ययन गरिरहेका विद्यार्थीहरुलाई पढाइप्रति रुचि जगाउन र विद्यालय परिसरमा प्राप्त नहुने अवसरमा अभ्यस्त गराउन ‘फेस्टिभल क्याम्प’ अन्तर्गत यसरी विभिन्न कार्यक्रम सञ्चालन गरिरहेको छ । ११ वटा स्रोत केन्द्रसहित १६ वटा विद्यालयमा क्याम्पअन्तर्गतका क्रियाकलाप सञ्चालन भइरहेका छन् ।  सहरी योजना आयोगका सहायकविज्ञ सस्मित पोखरेल भन्नुहुन्छ,  ‘टाढाबाट देखेको व्यक्तिहरुसँग भेट्दा, अन्तरक्रिया गर्दा, उहाँहरुबाटै प्रशिक्षणमा सहभागी हुन पाउँदा उनीहरुले भविष्यको लक्ष्य निर्धारण गर्न फराकिलो बाटो भेटेको महसुस गरेका छौँ । यसलाई जाडो विदाका समयमा पनि निरन्तरता दिनेछौँ ।’ 

तस्विर : विनय शाक्य