काठमाडौँ महानगरपालिकाद्वारा डेङ्गी र हैजा नियन्त्रणका लागि  अभियान सुरू

काठमाडौँ – काठमाडौँ महानगरपालिकाले डेङ्गी तथा हैजा रोग जस्ता महामारीजन्य रोगहरूको रोकथाम र नियन्त्रणका लागि ३२ वटै वडाहरूमा व्यापक अभियान सञ्चालन गर्ने तयारी गरेको छ । जसका लागि  महानगरपालिका बहु क्षेत्रीय समन्वय र सामुदायिक सहभागितामा आधारित कार्य योजना तयार गरेको स्वास्थ्य विभाग प्रमुख दीपककुमार केसीले जानकारी दिनुभयो । 

अभियानअन्तर्गत लामखुट्टेको वासस्थान खाेजपड्ताल गरी लामखुट्टेकाे लार्भा नष्ट गर्न विशेष जोड दिइनेछ। त्यसका लागि पानी जम्ने खाल्डाखुल्डी पुर्ने, खुला स्थानमा राखिएका पानी जम्न सक्ने भाँडा र टायर हटाउने, पार्कहरूको सरसफाइ गर्ने योजना छ। “पानी जम्ने ठाउँ र झाडीहरूमा लामखुट्टेको वासस्थान बन्न सक्छ। यस्ता ठाउँ हटाउन वातावरण व्यवस्थापन विभागसँग समन्वय भइरहेको छ,” केसीले बताउनु भयो ।

महानगरले शहरी व्यवस्थापन विभागसँग मिलेर निर्माण सामग्रीका सामान अव्यवस्थित रूपमा राखेका सामानहरू हटाउनका लागि पहल गर्ने र  पानी जम्ने सम्भावना भएको अवस्थालाई व्यवस्थापन गर्ने छ । यस सँगै महानगर प्रहरी, विपद् व्यवस्थापन विभाग र नेपाल रेडक्रस सोसाइटी तथा यूथ ग्रुपसँगको सहकार्यमा नागरिक सचेतना अभियान र स्वयंसेवक परिचालन गरिँदै छ। वडा कार्यालय, स्वास्थ्य प्रवर्द्धन केन्द्र, स्थानीय क्लब, सामुदायिक प्रहरी र स्वास्थ्य स्वयंसेविकाहरूको सहभागितामा यो अभियान सञ्चालन हुनेछ ।

स्वास्थ्य विभागका महामारी रोग रोकथाम तथा नियन्त्रण फोकल पर्सन ऋषिप्रसाद भुसालका अनुसार महानगरपालिकाका  प्रत्येक कार्यालयमा शुक्रवार बिहान ९:३० देखि १०:०० बजेसम्म कार्यालय परिसरमा लामखुट्टेको वासस्थान खोज गरी लार्भा   नष्ट गर्ने अभियान नियमित रूपमा सञ्चालन हुँदै छ । यो कार्यमा  निजी क्षेत्र सँग सम्बन्धित कार्यालयहरू समेत सहभागी हुनका लागि महानगरपालिकाले अनुरोध गरेको छ। 

५३ वटा सरकारी र निजी अस्पतालहरूलाई आफ्नो परिसर सरसफाइ र लामखुट्टेको वासस्थान हटाउन निर्देशन दिइनेछ। “निजी स्वास्थ्य संस्थाबाट स्पष्ट तथ्याङ्क नआउँदा डेङ्गी सङ्क्रमितको सङ्ख्या यकिन गर्न कठिन भएका कारणले यसलाई व्यवस्थित गर्नका लागि समन्वय र छलफल गरिनेछ,” भुसालले भन्नु भयो ।

हैजा नियन्त्रणका लागि खानेपानीको गुणस्तरमा विशेष ध्यान दिँदै जारको पानी ढुवानीमा हुने कमजोरी रोक्न प्लास्टिक र्‍याप, स्टिकर र सचेतनामूलक अभियान सञ्चालन गरिनेछ। पानी उमालेर वा क्लोरिन प्रयोग गरेर मात्र खान सुझाव दिइएको छ। खानेपानी उपभोक्ता समितिसँग समन्वय गरी पानीको स्रोतदेखि घरसम्मको गुणस्तर जाँच गरिने छ । 

विद्यालयहरूमा कक्षा ७ देखि १० सम्मका विद्यार्थीलाई डेङ्गी र हैजा रोकथामसम्बन्धी अभिमुखीकरण कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ।  हालसम्म २१ विद्यालयमा डेङ्गी रोकथाम तथा नियन्त्रण सम्बन्धी अभिमुखीकरण कार्यक्रम  र सबै वडाहरूमा  हैजा रोग रोकथाम तथा नियन्त्रण सम्बन्धी कार्यक्रम सम्पन्न भइसकेका छन्। “विद्यार्थीले सिकेका कुरा समुदायमा पुर्‍याउन सहज हुनेछ। प्रत्येक विद्यालयमा स्वास्थ्य नेतृत्वकर्ता तोकेर सरसफाइमा सक्रियता बढाइनेछ,” भुसालले बताउनु भयो ।

वर्षा यामभर सञ्चालित यो अभियानमा खाद्य प्रविधि, खानेपानी, ढल व्यवस्थापन विभाग र जनस्वास्थ्य कार्यालयसँग समन्वय गरी पानी र खानाको गुणस्तर जाँच तीव्र पारिँदै छ। नदी र खोलामा तरकारी पखाल्ने र ढल मिसाउने कार्यलाई निरुत्साहित गर्न पहल गरिनेछ। पानीपुरी र चटपटेजस्ता खाद्य पदार्थको प्रयोगलाई पनि नियन्त्रण गर्ने योजना छ।

अभियान २०८२ साउन ७ गतेदेखि सुरु भई विभिन्न चरणमा सञ्चालन हुनेछ। साउन ९ गतेदेखि लामखुट्टेको वासस्थान खोजी र नष्ट अभियान, साउन १३ गते सरोकारवालासँग संयुक्त बैठक र साउन १६–२० गतेसम्म ३२ वटै वडामा स्वयंसेवक र स्वास्थ्यकर्मी परिचालित हुनेछन्।

“लामखुट्टेको वासस्थान नष्ट गर्नु नै डेङ्गी नियन्त्रणको प्रमुख उपाय हो। औषधि छर्केर नियन्त्रण सम्भव छैन, किनकि लामखुट्टेका अण्डा अर्को वर्षको वर्षा यामसम्म जीवित रहन्छन्,” भुसालले बताउनु भयो ।

काठमाडौँ महानगरपालिकाले आम नागरिकका लागि स्वास्थ्यसम्बन्धी गुनासो सुन्न र जानकारी लिन निःशुल्क हटलाइन नम्बर ११८० मा चौबिसै घण्टा सम्पर्क गर्न सकिने व्यवस्था गरेको छ।