वि. सं.: २०८१, मंसिर १८ मंगलबार
इ.स: 2024 December 3,TUESDAY
ने.स:
00:00:00
- वाउ फेस्टिभल
- वडा १६
- पूर्वाधार अनुगमन
- निःशुल्क पार्किङ् सेवा
- सिपमूलक तालिमबाट रोजगार र स्वरोजगार
- वुमेन अफ द वर्ल्ड
- सामाजिक विकास समिति
- स्वास्थ्य प्रवर्धन केन्द्र
- फोहरमैला व्यवस्थापन
- महानगर बाल अधिकार समिति
- सम्झौता
- भित्ते चित्र लेखन
- साफ वुमन्स च्याम्पियनसिप २०२४
- साफ वुमन्स च्याम्पियनसिप फाइनल
- वडाका गतिविधि
- फेस्टिभल क्याम्प
- गरिखाने शिक्षा, महानगरको इच्छा
- फेस्टिभल क्याम्प
- गरी खाने शिक्षा, महानगरपालिकाको इच्छा
- पर्यटन
- काठमाडौँका मूर्त अमूर्त सम्पदा
- स्वास्थ्य संस्थाजन्य फोहर
- केयरिङ् सिटिज
- रचनात्मक विद्यालय कार्यक्रम
- उपप्रमुख
- स्वमूल्याङ्कन
- बजार अनुगमन
- शिष्टाचार भेट
- सार्वजनिक सुनुवाइ
- विपद व्यवस्थापन
- सञ्चार तथा सूचना प्रविधि
- सामाजिक विकास
- खाद्य गुणस्तर
- विपद
- बुक फ्री फ्राइडे
- महानगर खेल
- डेङ्गी नियन्त्रण
- स्वास्थ्य संस्थाजन्य फोहर अनुगमन
- फुड सेफ्टी, वुट क्याम्प
- एक वडा, एक नमूना उद्यम कार्यक्रम
- प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत
- स्वास्थ्य संस्थाजन्य फोहर अनुगमन
- महानगरपालिकाको अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध
- यँयाः
- महानगर खेलकुद
- आन्तरिक सञ्चार
- डवली पुनरुत्थान
- यँयाः
- येँया
- सांस्कृतिक महानगर
- येँःया
- समीक्षा
- येँया
- एकल सेवा केन्द्र
- काठमाडौँ महानगरपालिका
- सेवाग्राही सर्वेक्षण
- बाल बचाउ
- बाल अधिकार
- बाल संरक्षण
- बालबालिका संरक्षण
- संविधान दिवस तथा राष्ट्रिय दिवस
- स्यानिटरी ल्याण्डफिल साइट
- फोहरमैला व्यवस्थापन
- यँःया (इन्द्रजात्रा)
- इन्द्रजात्रा
- यँःया
- खेलाडी सम्मान
- खेल क्षेत्र
- कार्यपालिका बैठक
- स्वास्थ्य संस्थाजन्य फोहोर अनुगमन
- सहकारी अनुगमन
- सहकारी
- आयुर्वेद तथा वैकल्पिक चिकित्सा केन्द्र
- महानगर प्रहरी बल
- संघीय राजधानी सहरी क्षेत्र सार्वजनिक यातायात परिषद
- खुल्ला रानीपोखरी
- रानीपोखरी
- कल सेन्टर
- जोखिमपूर्ण फोहर व्यवस्थापन
- फल्चा
- स्वच्छ भान्छा
- वुमन्स अफ द वल्र्ड फेस्टिभल
- कार्य सम्पादन सम्झौता
- सम्युवा
- Yenya1144
- काभा महिला भलिवल
- KMCSports
- Ambassador
- उपप्रमुख सुनिता डंगोल
- KMCCourtesy
- kmcdecorativelights
ताजा अपडेट
METRO FM
ताजा अपडेट
ट्रेन्डिङ समाचार
प्रमुख शाहबाट चन्द्रबिनायक तथा भैरवनाथ जात्रा क्षेत्रको अवलोकन : मंसिर ११ गतेबाट जात्रा सुरु
प्रमुख शाहबाट चन्द्रबिनायक तथा भैरवनाथ जात्रा क्षेत्रको अवलोकन
काठमाडौँ । काठमाडौँ महानगरपालिकाका प्रमुख बालेन्द्र शाह (बालेन) ले चन्द्रबिनायक तथा भैरवनाथ जात्रा सञ्चालन हुने ठाउँहरुको अवलोकन भ्रमण गर्नुभएको छ । जात्राको पहिलो दिन उहाँले चारुमती बिहार, गणेशस्थान, कुटुबहाललगायत क्षेत्रका बारेमा जानकारी लिनुभएको हो । त्यस क्रममा वडा ७ का अध्यक्ष बिमल होडा, वडा नं. ८ का अध्यक्ष एवं सम्पदा समितिका संयोजक आशामान संगतले जात्रासँग सम्बन्धित ठाउँ, संस्कार, संस्कृति र सामाजिक जीवनका बारेमा जानकारी गराउनुभएको थियो ।
जात्राको पहिलो दिन गुठीयार पूर्ण संगतको घरबाट भैरवको र सानुकाजी शाक्यको घरबाट गणेशको मूर्ति गणेशस्थान परिसरमा ल्याइयो । त्यसपछि गणेश मन्दिर अगाडि आगो बालेर धुनी जगाइयो । यसका लागि पशुपतिको अमालकोट कचहरीले दाउरा, मुढा उपलब्ध गराउने परम्परा छ । यसरी जगाइएको धुनी तापे चिसो नलाग्ने, चिसो लागिसकेको भए यसको असर हराउने, घुँडा दुख्ने, सरीर दुख्ने समस्या समाधान हुने जनविश्वाश छ ।
जात्रासँग सम्बन्धित ठाउँ काठमाडौं उपत्यकाका चार विनायकमध्येको एक हो । महानगरपालिका वडा नं. ७ गणेशस्थानमा रहेको मन्दिरभित्र चिवहा अर्थात् स्तुप पनि छ । धार्मिक तथा जातीय रुपमा व्यक्ति व्यक्तिबिचमा सम्बन्ध टाढिँदै गइरहेको बर्तमान सन्दर्भमा धार्मिक सहअस्तित्वको सन्देश दिने यो संरचना पाँचो शताव्दीदेखि १८ औं शताव्दीबिचमा निर्माण भएको देखिन्छ ।
मन्दिरभित्रको चिवहा अर्थात् स्तुप, बुद्ध मूर्ति र कुमारी लिच्छवीकालीन संरचना हुन् । पाँचो शताव्दीमा निर्माण भएका यी संरचनापछि चन्द्रविनायकको मूर्ति नवौ शताव्दीमा निर्माण भएको देखिन्छ । यी मूर्तिहरुको संरक्षणकालागि अठारौँ शताव्दीमा आएर मल्लकालीन राजा अमर मल्लले वि. सं. १५८६ देखि १६१९ का बिचमा मन्दिर निर्माण गर्न लगाएको देखिन्छ । बौद्ध धर्माबलम्बी र हिन्दू धर्मावलम्बीहरुको साझा आस्थाको तीर्थ चन्द्रविनायकभित्र भएका मूर्तिहरु जे भए पनि यसलाई गणेश स्थान भनेर जनसाधारणले चिन्ने गरेका छन् । यसलाईं चन्द्र विनायक, श्वेत विनायक, रक्त विनायक, चावहिल गणेश विभिन्न नामले चिनिन्छ । नेपाल भाषीहरु यसलाई ल्होंसाः गणेद्यः भनेर चिन्दछन् । यो गणेश चावहिल क्षेत्रको चारुमती महाविहार तथा भन्दो चैत्य नजिक रहेको छ । यी सबै स्थान पाशुपत क्षेत्रमा समेटिन्छन् ।
मन्दिर परिसरमा नाग आसनमा बसेका चन्द्रविनायकका अतिरिक्त, नेपाली धार्मिक आस्था तथा विश्वाश बोकेका धेरै देवी देवताका मूर्तिहरु छन् । एकै ठाउँमा क्षेत्रपाल, दक्षिणकाली, पञ्चबुद्ध, सरस्वती, नारायण, कुमारी, भैरव, शिव, राधाकृष्णलगायतका देवी देवताका प्रस्तर मूर्ति भएकाकारण श्रद्धालुहरुले एउटै पूजा तथा दर्शनबाट अधिक पुण्य लाभ गरेको महसुस गर्ने गरेका छन् ।
यहाँका गणेशलाई समय अनुसार पहिरन लगाइ दिने चलन छ । अन्य सामान्य दिनमा प्रस्तर रुपमा हुने गणेशलाई मंगलबार पित्तलको कलेबर र शनिबार चाँदीको मुखौटा लगाइ दिने चलन छ । जात्राको बेला तामाको कलेवर लगाइ दिइन्छ भने क्षमा पूजाको बेला अलग्गै पित्तलको कलेबर लगाइ दिने चलन छ ।
कार्यसिद्धिकालागि पुकार वा आराधना गरिने गणेश मन्दिरमा मंगलबार श्रद्धालुहरुको भीड हुने गरेको छ भने, माघ महिनाको मंगलबार भने विशेष आस्थासहित श्रद्धालुहरु आउने गर्छन् ।
धार्मिक आस्था र सामाजिक मान्यता चन्द्र विनायकको भाकल गरे सरीरमा आएका घाउ खटिरा निको हुने, हराएका सामान भेटिने विश्वाशकासाथ पूजा गर्ने गरिएको पाइन्छ । यहाँका भैरवनाथ मन्दिरको नजिक चार किल्लामा बस्ने स्थानीयबासीमा कहिल्यै झाडा पखाला नलाग्ने विश्वाश गरिन्छ । कुनै नयाँ कामको थालनी गर्दा, विदेश जाँदा वा नयाँ संकल्प लिँदा मनोकामना पूरा होस् भन्नका लागि यहाँ आउने श्रद्धालुहहरुको संख्या बढी पाइन्छ ।
मन्दिरसँग सम्बन्धित अर्को महत्वपूर्ण पक्ष भनेको परम्परागत वैद्यहरुलाई वैद्य विद्या तथा उपचार गणेशको पूजा गरेपछि मात्र सिकाउने गर्नु हो । वैद्यहरुको यो कार्यसँग जोडेर चन्द्रविनायकलाई गुरु गणेश पनि भन्ने गरिएको छ । यसबाहेक प्रत्येक दिनको उमंग र सफलताका लागि मन्दिर आउने श्रद्धालुहरुको संख्या पनि उल्लेख्य पाइन्छ ।
मन्दिरको बास्तुकला दुई तले, छाना भएको नेपाली मण्डप शैलीको चन्द्र विनायक मन्दिरले आधुनिक सहरमा प्राचीन संरचना शैलीको प्रमाण प्रस्तुत गरिरहेको छ । दक्षिण दिशामा रहेको कलात्मक तोरणमा सुनको मोलम्मा भएको मूख्य द्वारबाट नाग आसनमा बसेका चन्द्रविनायकलाई नियाल्न तथा दर्शन गर्न सकिन्छ । मन्दिरका अन्य ढोकामाथि काष्ठकलाको अनुपम नमूना नियाल्न सकिन्छ । मूर्तिको माथिल्लो भागमा स्तुप रहेको छ । त्यसको वरिपरिको भागमा बुद्ध मूर्तिहरु देख्न सकिन्छ ।
मन्दिरका टुँडालमा अष्टमातृका, अष्ट भैरव र गणेशका मूर्तिहरु कुँदिएका छन् । मन्दिरको माथिल्लो छानामा र गजुरमा सुनको जलप लगाइएको छ । तल्लो छाना, तामाजडित छ । मन्दिरको दक्षिण र पश्चिम दिशामा भएका प्राचीन र कलात्मक सत्तलले तत्कालीन जीवनशैलीको सम्झना गराइरहेका छन् । यिनीहरुको निर्माण शैली र परम्परागत पक्षले नेपाली मौलिकतालाई प्रदर्शन गरिरहेको छ ।
यस बर्ष जात्राका कार्यक्रम आज (मंसिर १२ गते) खट निकाल्ने दिन हो । आज गणेश र भैरवको खट निकाल्ने, गणेश मन्दिर परिसरको सरसफाइ गर्ने कार्यक्रम छ । आज पशुपति अमालकोट कचहरीबाट पूजा ल्याउने, कचहरीको द्वारेबाट सिन्दुर चढाउने, गुठीयार श्री प्रधानको घरबाट मूल पूजा ल्याउने, खट उठाएर नचाउने र गणेशसँग गहना माग्न लगाउनेलगायत क्रियाकलाप हुन्छन् ।
देवतालाई गंगाहिटीमा मुख धुन लैजाने, गणेश स्थान चौरमा खट नचाउने, मन्दिरको दक्षिण गेट, पूर्व गेट तथा गल्लीमा खट राख्दै बहालमा ल्याएर विसाउने कार्यक्रम छ ।
भोलि विहान ८ बजे बहालबाट खट उठाउने कार्यक्रम छ । खट यात्राका क्रममा नाट््येश्वर मार्ग, मुसे गणेशस्थानमा विसाइन्छ । भैरवको खटलाई कुटुबहालमा बिसाएर गणेशको खटलाई पशुपतिनाथको मन्दिरमा लगिन्छ । यस क्षेत्रका मुसे गणेशस्थान, मित्रपार्क, जयबागेश्वरी, इटापाखा, नवाली टोल, ताम्रेश्वर महादेवमा खट लगिन्छ । सिफल चौरमा ल्याएर खेलाउने र ठोक्काउने गरिन्छ ।
यसपछि गंगाहिटी, चावहिल चोक, धारा मार्ग, शान्ति गोरेटो चोक, चुच्चेपाटी चोक, मनमैजु जाने बाटो, वाँःहिटी चोक, चारुमती बहाल पछाडिको चोक, बहालमा रहेको इनारको अगाडि, बहालको पश्चिम कुनामा खट लगेर राखिन्छ । यसलाई उठाएर बहालको परिक्रमा गराइन्छ र डबलीमा लगेर बिसाइन्छ ।
देउतालाई टःसी (बिमिरो), सगुन र मसला दिने दिन भोलि नै हो । बेलुका ९ बजे गणेश र भैरवको पूजा गरेर दीपावली गरिनेछ ।
बिहीबार सिन्दुर जात्रा हुन्छ । यसका लागि दिउँसो १२ बजे सांस्कृतिक बाजागाजासहित बहालमा भेला हुने कार्यक्रम छ । यसपछि खट उठाएर चारुमती बहाल, गणेशस्थान, चावहिल चोक, चुच्चेपाटी, मुसे गणेशस्थान, मित्रपार्क, कुटुबहाल, गणेशस्थानबाट चारुमती बहाल हुँदै सम्बन्धित पालाको घरमा देउता पुर्याउने कार्यक्रम रहेको जात्रा समन्वय समितिले जानकारी दिएको छ ।
नागरिक विधुतीय शुसासन सेवा
निशुल्क उपचार सहजिकरण सेवा
फोहरमैला व्यवस्थापन प्रणाली
पार्किङ्ग व्यवस्थापन प्रणाली
Intern आवेदन प्रणाली
KMC Mobile App
इजलास व्यवस्थापन प्रणाली
विद्युतीय नक्शा पास प्रणाली
बिपद् सूचना ब्यवस्थापन प्रणाली
सहकारी व्यवस्थापन प्रणाली
बोलपत्र आवहन प्रणाली
घटना दर्ता नागरिक सेवा
राजश्व भुक्तानी प्रणाली
KMC Smart Toilet
Metro Mart
KMC Parking App