नवकिशोरीलाई पाठेघरको मुखको क्यान्सरविरुद्धको खोप सुरु : काठमाडौँ महानगरपालिकाभित्र ४६ हजार ९८५ जनालाई खोप दिने लक्ष्य 

काठमाडौँ । नव किशारीहरुलाई प्रदान गरिने पाठेघरको मुखको क्यान्सरविरुद्धको खोप आजदेखि देशभर सुरु भएको छ । प्रधानमन्त्री के. पि. शर्मा (ओली) ले काठमाडौँ महानगरपालिका वडा नं. ३ को स्वास्थ्य प्रवर्धन केन्द्रका स्वास्थ्यकर्मीलाई भ्याक्सिन क्यारिअर हस्तान्तरण गर्दै कार्यक्रम शुभारम्भ गर्नुभएको हो । काठमाडौँ महानगरपालिकाभित्र ४६ हजार ९८५ जना किशोरीहरुलाई पाठेघरको मुखको क्यान्सरविरुद्धको खोप दिने लक्ष्य राखिएको छ । सामुदायिक विद्यालय, संस्थागत विद्यालयमा अध्ययरत कक्षा ६ देखि १० सम्मका छात्राहरू र विद्यालय नजाने १० देखि १४ वर्षसम्मका किशोरीहरूलाई यो खोप दिइनेछ । सामुदायिक र संस्थागत गरेर ४९९ वटा विद्यालयका खोप केन्द्र सञ्चालन भएको छ । यसमा ७९ वटा सामुदायिक र ४२० वटा संस्थागत विद्यालय छन् । 

खोप कार्यक्रम शुभारम्भ अवसरमा बोल्दै प्रधानमन्त्री ओलीले, रोग र व्याधीमुक्त समाज निर्माणका लागि निरोगी जीवन कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने योजनाअनुरुप क्यान्सरविरुद्धको खोप प्रदान गर्न थालिएको बताउनुभयो । ‘यो घातक रोग लाग्नै नदिने कार्यक्रमको थालनी हो । यससँगै नागरिकले स्वस्थ्य जीवनका लागि आहार, विराम र आराममा ख्याल गर्नुपर्छ ।’ उहाँको जोड थियो । 

सन् २०३० सम्ममा पाठेघरको मुखको क्यान्सरलाई जनस्वास्थ्य समस्याका रुपमा रहन नदिने लक्ष्यअनुरुप कार्यक्रम थालिएको हो । कार्यक्रममा स्वास्थ्य तथा जनस्वास्थ्य मन्त्री प्रदीप पौडेलले भन्नुभयो, ‘खवर नपुगेर कोही पनि खोप सेवाबाट बञ्चित हुन नपरोस् । यसका लागि सबैले सञ्चार प्रवाहमा योगदान गरौँ ।’

शुभारम्भपछि महानगरपालिकाका उपप्रमुख सुनिता डंगोलले खोप केन्द्रको अवलोकन गराउनुभएको थियो । 

पाठेघरको मुखको क्यान्सरलाई जनस्वास्थ्य समस्याका रुपबाट बाहिर निकाल्न खोप, स्क्रिनिङ् र उपचार गरेर ३ चरणका कार्यक्रम तय भएका छन् । यी हरेक चरणका कार्यक्रममा ९० प्रतिशत लक्ष्य हासिल गर्ने लक्ष्यअनुरुप आगामी फागुन महिनालाई स्क्रिनिङ् महिनाका रुपमा परीक्षण कार्यक्रम सञ्चालन हुन लागेको छ ।  

पाठेघरको मुखको क्यान्सरबाट बच्ने ३ चरणका उपायमध्ये १० वर्षदेखि १४ वर्षसम्म उमेरका किशोरीहरूले एच.पि.भी. खोप लगाउनु पहिलो हो । दोस्रो उपायमा ३० वर्षभन्दा माथिको उमेरका हरेक महिलाले पाठेघरको मुखको परीक्षण (स्क्रिनिङ्ग) गराउनु पर्छ । तेस्रोमा पाठेघरको मुखको क्यान्सर रोग पहिचान भएका महिलाले उपचार गराउनु पर्छ । 

महानगरपालिकाका वडा नं. १, २, ५, ८, ११, १२, १७, १८, १९, २०, २१, २२, २३, २४, २५, २७, २८ र ३० मा आजदेखि खोप सुरु भएको छ । वडा नं. ३, ४, ६, ७, ९, १०, १३, १४, १५, १६, २६, २९, ३१ र ३२ मा माघ २५ गतेदेखि खोप कार्यक्रम सञ्चालन हुनेछ । 

विद्यालयमा खोप लिन छुटेका र विद्यालयभन्दा बाहिरका किशोरीहरुका लागि कार्यक्रमको अन्तिम दिन स्वास्थ्य प्रवर्धन केन्द्रबाट खोप दिइनेछ । 

पाठेघरको मुखको क्यान्सरका कारण नेपालमा प्रत्येक दिन ४ जना महिलाहरूको मृत्यु भइरहेको छ । महिलाहरुलाई क्यान्सर मृत्यु हुनेमा पाठेघरको मुखको क्यान्सर पहिलो कारण हो । यो क्यान्सर ह्यूमन प्यापिलोमा भाइरसको संक्रमणबाट हुन्छ । यसलाई एच.पि.भी. भाइरस भनिन्छ । एचपिभी भाइरसबाट संक्रमित व्यक्तिसँग यौन सम्पर्क हुँदा यो भाइरस एक व्यक्तिबाट अर्को व्यक्तिमा सर्न सक्छ । यसबाट पटक पटक संक्रमण भएर २० वर्षसम्म संक्रमण रह्यो भने पाठेघरको मुखको क्यान्सर हुन सक्छ ।