पूर्ण अशक्त र अति अशक्तहरुका बिच बोसिया खेल सम्पन्न : प्रशिक्षण र प्रतिस्पर्धामा ६० जना खेलाडी सहभागी  

काठमाडौँ । पूर्ण अशक्त र अति अशक्त व्यक्तिहरुका बिच बोसिया खेल सम्पन्न भएको छ । काठमाडौँ महानगरपालिका वडा नम्बर ११ बसन्तनगरमा रहेको सामुदायिक भवनमा सम्पन्न प्रशिक्षण तथा प्रतियोगितामा ६० जना खेलाडी सहभागी हुनुभएको थियो । खेलमा सबैभन्दा कम उमेर ११ वर्ष र सबैभन्दा वढी ४३ वर्षका खेलाडी सहभागी हुनुहुन्थ्यो । सबैभन्दा टाढाबाट आउने खेलाडी भक्तपुरबाट आउनुभएको थियो । यसमा ३३ जना पुरुष र २७ जना महिला सहभागी हुनुभएको थियो । 

प्रतियोगिताका विजेताहरुलाई प्रमाण पत्र वितरण गर्दै महानगरपालिकाका उपप्रमुख सुनिता डंगोलले, सबै विधाका खेलाडीहरुको ‘आत्मसम्मान’ र ‘प्रतिष्ठा’का लागि नीति, योजना र कार्यक्रममार्फत काम गर्ने बताउनुभयो । ‘खेल प्रतियोगितासँग मात्र जोडिएको छैन । यसको सम्बन्ध त जनस्वास्थ्य, सामाजिक सद्भाव, अनुशासन जस्ता महत्वपूर्ण पक्षसँग जोडिएको छ । खेलको विकास र खेलाडीको प्रतिष्ठा बचाउँदा सामाजिक व्यवस्थापनमा अनेक कोणबाट लाभ हुन्छ । यसलाई स्थापित गराउन हामी प्रतिवद्ध छौँ ।’ उहाँको भनाइ थियो । 

समापन अवसरमा उहाँले, खेलाडी, खेलाडीका अभिभावक, अपाङ्गता अधिकारका क्षेत्रमा काम गर्ने पदाधिकारीहरुसँग छलफल गरेर पूर्ण अपाङ्गता र अति अशक्त अपाङ्गता भएका व्यक्तिको दैनिक जीवनका कठिनाइ, सामाजिक दृष्टिकोणसँग जोडिएका समस्या, सम्भावना र अपेक्षाका विषयमा कुराकानी गर्नुभएको थियो । त्यस भलिबल र फुटबलका पूर्व राष्ट्रिय खेलाडी यशोदा बोहोराले, हौसलाबाट खुशी सुरु हुने धारणा राख्दै यसप्रकारका अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरुलाई तपाईँ केही गर्न सक्नुहुन्न भनेर हतोत्साहित हुने वातावरणमा सुधारको खाँचो देखाउनुभयो । खेलकै क्रममा आफू फुटबल र भलिवलमा फर्कन नसक्ने भएपछि पूर्ण अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरुको प्रोत्साहनका लागि बोसिया खेलमा आएको बताउनुभयो । नेपाल बाहिर अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरुलाई शारीरिक अभ्यासमा जोड गराइन्छ । नेपालमा अशक्त भयो भनेर केही गर्न सक्दैन । केही हुन सक्दैन भनेर हतोत्साह गरिन्छ । यसलाई सुधार गरिदिनु परो । निर्मला फाउन्डेसनका अध्यक्ष निर्मला भण्डारीले उपप्रमुख डंगोलसँग सोच परिवर्तनका लागि नेतृत्व गरिदिन आग्रह गर्नुभयो । अभिभावकहरुले पहुँचयुक्त सार्वजनिक संरचनाको अवस्थाका विषयमा कुरा गर्दै, अपाङ्गथता भएका व्यक्तिहरुका लागि घर बाहिर आउन सक्ने, सार्वजनिक स्थलहरुमा गएर बाहिरी वातावरणमा घुलमिल गर्न सक्ने वातावरण बनाइ दिन आग्रह गर्नुभयो । 

त्यस क्रममा बोल्दै वडा नम्बर ११ का अध्यक्ष हीरालाल तण्डुकारले, पूर्ण अपाङ्गता भएर पनि भविष्यप्रति उत्साहित खेलाडीहरु सामान्य व्यक्तिहरुलाई जीवनको आदर्श सिकाउने गुरु भएको धारणा राख्नुभयो । 

अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरुका लागि नेपाल बोसिया संघका अध्यक्ष गोमादेवी पौडेलका अनुसार बोसिया खेल ४ वटा क्याटागोरीमा खेलाइन्छ । बीसी १ खुट्टाले खेलिने क्याटागोरी हो । बीसी २ मा हातले खेलाइन्छ । जसको कम्मरमुनिको भाग चल्दैन, हात पनि दरो हुँदैन तर खेल्न सक्छन्, यी व्यक्तिहरु यस समूहमा पर्छन् । बीसी ३ मा आफैँ खेल्न नसक्ने तर सहयोगीको सहयोगले खेल्न सक्ने खेलाडी हुन्छन् । बीसी ४ मस्कुलर डिस्ट्रोपीसहित समस्या भएका व्यक्तिलाई खेलाइन्छ । उनीहरुको हातमा असाध्यै कम मात्र बल हुन्छ । यो खेलमा उमेर र तौलको बन्देज हुँदैन । 

यो खेल डिजाइन गर्दा सेरेब्रल पाल्सी भएका व्यक्तिहरुका लागि डिजाइन गरिएको हो । 

यो खेल समथर चिल्लो सतहमा खेलाइन्छ । खेलमा सेतो रङ्गको बल मुख्य हुन्छ । यो टार्गेट बल हो । यसलाई ‘ज्याक बल’ भनिन्छ । खेलाडीले अन्य विभिन्न रङ्गका बललाई फालेर वा गुडाएर ज्याक बलको नजिक पु¥याउनु पर्छ । एकल खेलाडी, जोडी खेलाडी र समूहगत खेलाडी राखेर खेलाइने यो खेलमा टार्गेट बलको सबैभन्दा नजिक जसले बल पु¥याउन सक्छ । उही नै विजेता बन्छ । व्यक्तिगत र जोडी खेलाडीलाई ४ राउण्डमा र समूहलाई ६ राउण्डमा खेल खेलाइन्छ । 

सन् १९८४ को न्युयोर्क पारा ओलम्पिकबाट प्रतियोगिताका रुपमा खेलाइएको यो खेल अहिले विश्वका करिब ७५ देशले प्रतियोगिता गर्ने गराएका छन् । राष्ट्रिय प्रतियोगिता, अन्तर्राष्ट्रिय क्षेत्रीय प्रतियोगिता, विश्वकप, विश्व च्याम्पियनसिपसहित हुने यो खेल हरेक ४ वर्षमा पारा ओलम्पिक हुने गरेको छ । पारा ओलम्पिकमा ७५ वटा राष्ट्रिय संस्थाहरुले सहभागिता जनाएका छन् ।  यसको बोसिया अन्तर्राष्ट्रिय खेलकुद महासंघ छ ।  

बाल मस्तिष्क पक्षाघात भएका, सिभियर स्पाइनल कर्ड इन्ज्युरी भएका, मस्कुलर डिस्ट्रोपी भएका, स्पाइना विफीडा भएका व्यक्तिहरु यस खेलका लक्षित खेलाडी हुन् । अरु कुनै पनि खालका खेल खेल्न नसक्नेले यो खेल खेल्न सक्छन् । कसैको सरीरको कुनै पनि भाग चल्दैन, टाउको मात्र चल्छ भने टाउकोले मात्र खेल्न सक्छन् । व्हीलचेयरको प्रयोग गर्छन् । अरु कुनै पनि अङ्ग चल्दैन खुट्टाले मात्र चल्छ भने खुट्टाले मात्र पनि खेल्न सक्छन् ।