वडा नं. १७ को स्वास्थ्य प्रवर्धन केन्द्र आफ्नै भवनमा : प्रवक्ता मानन्धरबाट भवन समुट्घाटन 

काठमाडौँ । काठमाडौँ महानगरपालिका वडा नम्बर १७ को स्वास्थ्य प्रवर्धन केन्द्रका लागि निर्माण गरिएको भवनको आज उद्घाटन गरिएको छ । महानगरपालिकाका प्रवक्ता एवं वडा नं. १७ का अध्यक्ष नविन मानन्धरले आज एक कार्यक्रमबिच शिलापत्र अनावरण गरेर भवन उद्घाटन गर्नुभएको हो । भवन ‘स्वास्थ्य प्रवर्धन केन्द्र तथा भवन निर्माण तथा सामुदायिक पुस्तकालय उपभोक्ता समिति’ले निर्माण गरेको हो । त्यस अवसरमा प्रवक्ताको रोहवरमा समितिका अध्यक्ष उर्मिला कनौजिया (मगिया) ले भवनको साँचो वडा सदस्य जितेन्द्र खड्गीलाई हस्तान्तरण गर्नुभएको थियो । यस्तै खड्गीले प्रवर्धन केन्द्रका इञ्जार्ज सरस्वती पनेरुलाई हस्तान्तरण गर्नुभएको थियो । 

कार्यक्रममा बोल्दै प्रवक्ता मानन्धरले, जनप्रतिनिधिको सेवाप्रति समान दृष्टि रहेको, यस दृष्टिलाई स्थानीयबासीले अपनत्व ग्रहण गरेको र साझेदारबिच नजिक समन्वय भएकोले भवन निर्माण सम्भव भएको उल्लेख गर्दै विकासमा स्थानीयबासीको सहभागिता अपरिहार्य हुने धारणा राख्नुभयो । पछिल्लो समय मानव स्वास्थ्यमा देखिएका रोगहरुको उपचार पद्धतिको जटिलतामा कुरा गर्दै मानन्धरले भन्नुभयो, ‘जीवनभर कमाएको पैसाले उपचार गर्दा पनि निको बनाउन नसकिने अवस्था आउन दिनु हुँदैन । यसका लागि आज स्वास्थ्यप्रति सचेत भएर निदानात्मक उपाय अबलम्बन गर्नु पर्छ । यो स्वास्थ्य शिक्षा क्षेत्रको कार्यक्रम हो । सावधानी अपनाउँदा अपनाउँदै उपचारमा जानु पर्ने अवस्थामा सहज, सरल र सुपथ सेवा प्राप्त गर्नुपर्छ । यी दुवै लक्ष्य प्राप्त गर्ने क्रियाकलाप केन्द्रबाट सञ्चालन हुनेछन् ।’

‘नागरिकले तिरेको राजस्वको उपयोग भएको छ ।’ कार्यक्रममा स्वास्थ्य विभागका प्रमुख दिपककुमार के. सी. ले भन्नुभयो, ‘भाडाका भवनबाट सेवा सञ्चालन गर्नुपर्दा करदाताको पैसा वहालमा खर्च भएको थियो । अब आफ्नै भवन भयो । यसपछि वहाल तिर्ने रकम गुणस्तरीय र पहुँचयुक्त स्वास्थ्य सेवा वितरणमा खर्च हुनेछ ।’

कार्यक्रममा बोल्दै छत्रपाटी निःशुल्क चिकित्सालयका अध्यक्ष डा. मनोजमान श्रेष्ठले, अल्ट्रासाउण्ड र एक्स रे सेवा थप गर्न सके विशेषज्ञ स्वास्थ्य सेवाका लागि अन्यत्र जानु नपर्ने धारणा राख्नुभयो । 

उपभोक्ता समितिका अध्यक्ष उर्मिला कनौजियाले, वडाले योजना कार्यान्वयनमा स्थानीय सहभागितालाई प्राथमिकता दिएपछि स्थानीयबासीहरुमा उत्साह भएको उल्लेख गर्नुभयो । सेवा प्रवाहमा स्थानीयबासीको पहुँच बढाउन उपभोक्ता समितिले योगदान गर्ने उहाँको भनाइ थियो । 

प्रवर्धन केन्द्रका इञ्चार्ज सरस्वती पनेरुका अनुसार भवनको भुइँ तलामा ओपीडी, फिजियोथेरापी, डट्स र खोप कार्यक्रम सञ्चालन हुनेछ । भवनको पहिलो तलामा प्रयोगशाला, औषधी वितरण कक्ष र कर्मचारी कक्ष हुनेछ । दोस्रो तलामा २ सय जना व्यक्ति अट्ने सभा कक्ष छ । यसलाई वहुउद्देश्यीय कक्षका रुपमा प्रयोगमा ल्याइनेछ । 

महानगरपालिकाको गौरव योजना ‘सुलभ स्वास्थ्य सेवा, नागरिकलाई टेवा’ कार्यक्रमबाट भवन निर्माण गरिएको हो । भवन निर्माणका लागि २०८१ माघ १० गते स्वास्थ्य विभाग र उपभोक्ता समितिबिच सम्झौता भएको थियो । २०८२ वैशाख मसान्तमा निर्माण सम्पन्न भएको भवनको लागत करिब ८० लाख रुपैयाँ हो । 

महानगरपालिकाले हरेक वडामा स्वास्थ्य प्रवर्धन केन्द्र सञ्चालन गरेको छ ।  यी केन्द्रबाट उपचारात्मक, प्रवर्धनात्मक तथा प्रतिरोधात्मक, निदानात्मक र पुनस्र्थापनात्मक सेवा प्रवाह हुने गरेका छन् । 

उपचारात्मक सेवामा प्राथमिक स्वास्थ्य उपचार, स्वास्थ्य बिमा, सुरक्षित मातृशिशु, सुरक्षित गर्भपतन, क्षयरोग नियन्त्रण, स्वास्थ्य शिविर, फार्मेसी, एकीकृत नवजात शिशु तथा बाल रोग व्यवस्थापन सेवा सञ्चालित छन् । यस्तै कुष्ठरोग नियन्त्रण सेवा, ज्येष्ठ नागरिक स्वास्थ्य सेवा, आयुर्वेद सेवा, बहुदीर्घकालीन रोग व्यवस्थापन सेवा, डेङ्गी रोग नियन्त्रणका कार्यक्रम सञ्चालित छन् ।   

प्रवर्धनात्मक सेवामा राष्ट्रिय खोप सेवा, परिवार नियोजन, पोषण, स्वास्थ्य शिक्षा जनचेतना अभिवृद्धि, नसर्ने रोग नियन्त्रण सचेतना महाअभियान, सरुवा रोग नियन्त्रण सेवा, स्वास्थ्य प्रवर्धन सेवा, बैकल्पिक चिकित्सा सेवा छन् । यस्तै विद्यालय स्वास्थ्य शिक्षा, नसर्ने रोगको परीक्षण (स्क्रिनिङ्) कार्यक्रम, महामारी रोग नियन्त्रण तथा निवारण, सुरक्षित मातृत्व, योग अभ्यास तथा व्यवहार परिवर्तन अभ्यास, तथ्याङ्क संकलन, प्रशोधन र प्रतिवेदन निर्माण, अनुसन्धान, स्वास्थ्य संस्थाजन्य फोहर व्यवस्थापन कार्यक्रम सञ्चालनमा छन् । 

निदानात्मक सेवामा प्रयोगशाला सेवा, रेडियोलोजी र र्‍यापिड डाइग्नोस्टिक टेस्ट कार्यक्रम छन् ।